Blockchain 2023: poznaj 6 gorących trendów technologicznych i przykłady ich wykorzystania

Co wspólnego ma blockchain z duszą i energią słoneczną? Poznaj intrygujące trendy technologiczne związane z technologią blockchain.

Łańcuchy bloków to już od dawna wiele więcej niż kryptowaluty. Blockchain na dobre zadomowił się w świecie biznesu, a pomysłów na jego wykorzystanie nieustannie przybywa. Dlatego warto trzymać rękę na pulsie i zgłębiać możliwości technologii blockchain, której potencjał zdecydowanie nie został jeszcze wykorzystany.

W tym artykule przeczytasz o 6 rozwijających się trendach technologicznych opartych na blockchainie, przykładach ich użycia oraz wybranych projektach, w których są one już wykorzystywane.

1. Tokeny Soulbound: blockchain z duszą

Dlaczego blockchain jest odpowiednią technologią dla SBT

Jedną z podstawowych cech wielu platform blockchain jest to, że zapewniają pewien poziom anonimowości (lub bardziej pseudonimowości). Każdy może utworzyć konto w łańcuchu bloków i takie konto jest trudne do powiązania z tożsamością użytkownika w świecie rzeczywistym. Chociaż jest to dobre dla anonimowości i prywatności, stwarza problemy w przypadkach użycia, w których przydatna byłaby właśnie weryfikacja tożsamości.

Skąd nazwa tokenów Soulbound

W przeciwieństwie do NFT i kryptowalut, którymi można handlować na otwartym rynku i przenosić z jednego portfela do drugiego, tokeny Soulbound (SBT), są na stałe związane z portfelem lub kontem przez cały okres jego życia. Takie portfele lub konta, w których znajdują się tokeny Soulbound, są określane jako „Dusze”. Tokenów tych nie można sprzedać, a ich własność jest nadawana na podstawie innej niż cena, co w przypadku NFT jest zazwyczaj głównym wyznacznikiem przynależności. W założeniu, SBT będą mogły być unieważnione jedynie przez wydawcę danego tokena.

Tokeny Soulbound a bezpieczeństwo

Aby zabezpieczyć tokeny Soulbound przed możliwością kradzieży, Vitalik Buterin (twórca Ethereum i jeden z orędowników tej koncepcji) zaproponował w całej społeczności przyjęcie „społecznego modelu naprawy”. Dzięki mechanizmowi „odzyskiwania społecznościowego” użytkownicy mogą wyznaczyć grupę osób lub instytucji jako „opiekunów”, którzy mają możliwość dostępu i zmiany kluczy prywatnych do swojego portfela z przypisanymi tokenami soul-bound (portfela-duszy), jeśli zostanie on naruszony.

O tej koncepcji można było sporo usłyszeć przed połową roku 2022, jednak nie dało się zaobserwować sprawnego wdrożenia w życie. Na powszechne zastosowanie przyjdzie nam jeszcze poczekać.

Przykłady użycia tokenów soulbound:

• Bezpieczniejsze udzielanie pożyczek

  Łatwość obliczania zobowiązań publicznoprawnych za pomocą SBT umożliwiłaby stworzenie rynków pożyczek typu open source. Mogą pojawić się się nowe korelacje między SBT a ryzykiem spłaty, tworząc lepsze algorytmy kredytowe, które przewidywałyby zdolność kredytową, tym samym zmniejszając rolę scentralizowanej, nieprzejrzystej infrastruktury oceny kredytowej.

• Stabilizacja DAO

  Możliwym będzie nadanie własności tokenów governance raz na zawsze, uniemożliwiając nierówny podział władzy - bogatsi nie będą mogli kupić prawa głosu od innych, a tym samym nie będą mogli przejąć pełnej kontroli nad DAO.

• Przypisanie dokumentacji medycznej

  Tokeny SBT przechowywałyby całą naszą dokumentację medyczną, usprawniając procesy potrzebne przy rejestracji w instytucjach medycznych.

• Przypisanie dokumentów tożsamości

  Dołączenie dokumentów tożsamości do danego portfela, takich jak akt urodzenia czy dowód osobisty, ułatwiając identyfikację danej osoby i dając pewność, że mamy do czynienia z poszczególną, realną osobą.

• Nadanie poświadczeń dostępu

  SBT mogą zastąpić hasła i podobne mechanizmy weryfikacji tożsamości użytkownika, zapewniając dostępy do niektórych systemów lub zasobów.

• Nadanie referencji naukowych

  Tokeny Soulbound mogą kodować certyfikaty i poświadczenia naukowe, takie jak dyplomy, certyfikaty zawodowe czy inne podobne dokumenty. SBT należące do organów akredytujących (uczelnie, centra szkoleniowe itp.) mogą stworzyć zaświadczenie, że właściciel danej Duszy uzyskał ten certyfikat.

Potencjalne sposoby użycia tokenów Soulbound. Źródło: nftnow.com

Wybrane projekty wykorzystujące tokeny Soulbound:

• poap.xyz

  POAP, czyli Proof of Attendance Protocol, to cyfrowe plakietki w formie NFT, przyznawane użytkownikom aplikacji po wzięciu udziału w evencie, który współpracuje z platformą POAP, jako sposób na potwierdzenie ich obecności na wydarzeniach partnerskich. POAP to platforma, która na ten moment wykorzystuje jeszcze tokeny NFT, ale ma duży potencjał przekształcenia się w platformę wydającą tokeny SBT. Organizatorzy mogą stworzyć własne wydarzenie na platformie POAP, aby dostosować projekty i produkty, które zaoferują uczestnikom.

• proofofhumanity.id

  Proof of Humanity (PoH) - to system weryfikacji tożsamości społecznej, zbudowany na Ethereum. PoH łączy sieci zaufania, odwrócone testy Turinga i rozwiązywanie sporów, aby stworzyć listę ludzi odporną na ataki typu Sybil (czyli takie, w których atakujący tworzy wiele fałszywych kont, aby osiągnąć jakiś efekt). Aktualnie, tworzymy profil na platformie, podłączając swój cyfrowy portfel i wykonując szereg czynności potwierdzających nasza tożsamość (obecnie jeszcze bez poświadczeń w formie tokenów). Samo zatwierdzenie przez platformę zapewnia o naszej tożsamości. Portal ma jednak predyspozycje do stania się wydawcą tożsamościowych tokenów Soulbound.

• trinsic.id

  Trinsic oferuje cyfrowe portfele, na których zapisać możemy swoje dane w formach kart, takie jak certyfikaty, ważne dokumenty, poświadczenia itp. Platforma z potencjałem do wprowadzenia tokenów SBT.

• everym.com

  Firma Evernym została założona w 2013 roku, aby rozwiązać kryzys tożsamości cyfrowej. Everym stworzyło Hyperledger Indy i Sovrin Network, firma jest też współtwórcą sieci cheqd i głównym współpracownikiem Hyperledger Aries i Ursa. Dodatkowo, Everyn stworzyło Verity - wiodącą na świecie weryfikowalną platformę poświadczeń, która została przetestowana pod kątem wydajności klasy korporacyjnej i już obsługuje wdrożenia na żywo w finansach, opiece zdrowotnej, podróżach, edukacji i administracji.

2. Ekologiczne kryptowaluty

Dlaczego kryptowaluty muszą się zmienić

Będziemy obserwować próby zastąpienia paliw kopalnych jako podstawowej formy energii, na mniej szkodliwą i odnawialną – dzieje się to w innych branżach i będzie musiało stać się też w tej. Kopanie Bitcoina zjada ogromne ilości prądu, co działa na jego wizerunkową niekorzyść opinii społecznej. Rosnąca świadomość zużycia energii przez kryptowaluty oraz represje w różnych krajach, takich jak Chiny, prawdopodobnie zmuszą branżę kryptograficzną do dostosowania się.

Jak tworzyć kryptowaluty bezpieczniejsze dla środowiska

Najbardziej oczywistym rozwiązaniem jest po prostu zmiana algorytmu konsensusu z Proof of Work, na taki, który jest bardziej sprzyjający środowisku, jak na przykład Proof of Stake. Algorytm ten potrzebuje znacznie mniejszych mocy obliczeniowych do stworzenia kolejnego bloku. W przypadku pozostania przy mechanizmie PoW, projekty będą zmuszone zmienić pierwotną formę dostarczanej energii na tę, sprzyjającą środowisku – powiedzmy, energię słoneczną. Problem przy chęci zmian jest w niestabilności cen krypto – większość projektów może po prostu nie dać rady zmienić swojej infrastruktury, jeśli wydobycie danego tokena będzie dawało małe zyski.

Zmieniające się prawo (wychodzące naprzeciw ekologii) będzie jednak skierowane na wprowadzanie poprawek nakazujących kopalniom pozyskiwanie energii przyjaznej środowisku, dlatego w nadchodzących miesiącach i latach zauważymy wiele zmian w aspekcie większej ekologiczności.

Zapotrzebowanie na energię elektryczną przez Bitcoin. Źródło: Cambridge Bitcoin Electricity Consumption Index

Wybrane projekty, które stawiają na ekologiczne kryptowaluty:

• Lancium: Responsive Technology. Reliable Grid. More Renewables Growth.

  Firma technologiczna Lancium z siedzibą w Houston, która ogłosiła plany przeznaczenia 150 milionów dolarów na odnawialne kopalnie w 2022 roku.

• Crypto Climate Accord

  Organizacja Crypto Climate Accord dąży do tego, aby do 2025 r. wszystkie łańcuchy bloków były zasilane energią odnawialną.

3. Regulowane waluty cyfrowe: CBDC

Czym są CBDC

CBDCs (Central Banks Digital Currencies) to waluty cyfrowe banków centralnych. W kolejnych miesiącach / latach normą będą oficjalne kryptowaluty, poparte pieniądzem fiducjarnym, dla każdego kraju. CBDC jest wydawane i regulowane przez krajowe władze monetarne lub bank centralny. Waluty cyfrowe banków centralnych są monetami scentralizowanymi i transakcje z ich wykorzystaniem nie mogą być anonimowe.

O walutach banków centralnych możesz posłuchać w odcinku naszego podcastu, w którym wyjaśniamy zawiłe kwestie ze świata technologicznego i Web 3: Jak w Blockchain Odcinek o CBDC

Projekty związane z CBDC:

• Multiple CBDC Bridge - mCBDC

  We wrześniu 2021 r. Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) wraz z Tajlandią, Hongkongiem, Chinami i ZEA opublikował raport na temat drugiej fazy projektu mBridge, którego celem jest stworzenie wielu umów CBDC dla szybszego, tańszego, lepszego i sprawniejszego mechanizmu przelewów i operacji walutowych.

• Project Dunbar

  Banki centralne Australii, Singapuru, Malezji i RPA, we współpracy z BIS, rozpoczęły badanie platformy rozliczeń międzynarodowych w ramach Projektu Dunbar. Od marca 2022 r. projekt z powodzeniem zbudował dwa prototypy, aby umożliwić rozliczenia międzynarodowe w wielu CBDC.

• Project Helvetica

  Projekt Helvetia był wynikiem współpracy pomiędzy Szwajcarskim Bankiem Narodowym, BIS a komercyjnym operatorem infrastruktury SIX. W 2020 r. Projekt Helvetia zbadał możliwość wydawania hurtowego CBDC na platformę rozproszonych zasobów cyfrowych firmy SIX. W styczniu 2022 roku ogłoszono, że Projekt Helvetia odniósł sukces w integracji hurtowej CBDC z podstawową infrastrukturą bankową kraju.

• Project Jasper

  W 2017 roku Bank of Canada uruchomił projekt Jasper, który zakończył się po 4 fazach i obejmował testy transgranicznego CBDC z Bank of England i Monetary Authority of Singapore.

• Project Aber

  Zjednoczone Emiraty Arabskie i Arabia Saudyjska uruchomiły dwustronny projekt pilotażowy CBDC o nazwie Project Aber w 2019 r. i doszły do wniosku, że zdecentralizowana technologia księgi rozliczeniowej może z powodzeniem ułatwić transakcje transgraniczne.

• Project Jura

  Centrum Innowacji Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS), Bank Francji i Szwajcarski Bank Narodowy uruchomiły projekt Jura, który wraz z konsorcjum sektora prywatnego pod przewodnictwem Accenture przeprowadzi eksperyment z wykorzystaniem hurtowego CBDC (wCBDC) do rozliczeń transgranicznych na platforma technologii rozproszonej księgi (DLT).

• Onyx multiple wCBDC

  W lipcu 2021 r. Banque de France ogłosił pomyślne zakończenie transgranicznego eksperymentu płatniczego z władzami monetarnymi Singapuru, który wykorzystywał jednostkę JP Morgan Onyx.

Aktualizowana mapa rozwoju CBDC na świecie. Źródło: Atlantic Council - Shaping the global future together.

4. Find2Earn: gry wykorzystujące blockchain i tokeny NFT

Co w praktyce oznacza Find2Earn

Jest to możliwość przekształcenia procesu pozyskiwania NFT na grę zawieszoną w rozszerzonej rzeczywistości. Twórcy będą w stanie rozrzucać swoje NFT po mapie, z wykorzystaniem technologii AR oraz geolokalizacji. Oznacza to, że użytkownicy będą np. fizycznie poruszać się w prawdziwym świecie, lokalizować i śledzić NFT, które chcą otrzymać.

Forma gry zależy tylko od kreatywności twórców oraz możliwości technologicznych. Możemy więc wyobrazić sobie, że ścigamy się z kimś po mieście w soczewce AR (albo po prostu z telefonem w ręce), aby zdobyć wybrane NFT, które jest ukryte gdzieś na obrzeżach mapy.

Wybrane projekty z modelem Find2Earn:

• Rebase Portal

  reBASE to platforma oparta na blockchainie (wcześniej znana jako DROPP), która korzysta z technologii geolokalizacji, aby połączyć świat rzeczywisty z technologiami wirtualnej oraz rozszerzonej rzeczywistości z wykorzystaniem łańcucha bloków. ReBASE jest w trakcie pracy nad modelem Find2Earn i nie ogłosił jeszcze konkretnych dat umożliwienia takiej formy mintingu.

  

Potencjalny widok Find2Earn. Źródło: Rebase Portal

5. Karty przedpłacone w kryptowalutach

Jak działają krypto karty

Jest to zapewnienie usługi, pozwalającej na transfer danej ilości kryptowalut do pośrednika i otrzymanie w zamian karty przedpłaconej o wartości odpowiadającej wpłaconym środkom w wybranym pieniądzu fiducjarnym. Rozwiązanie sprzyjające adopcji krypto, będące łatwym w użyciu nawet przez dopiero wdrażających się użytkowników.

Perspektywy dla kart przedpłaconych w krypto

Adopcja płatności w kryptowalutach przyjmuje się różnie, w zależności od kraju i wymaga czasu. Do tego ciągle zmieniające się regulacje prawne odstraszają producentów. Karty przedpłacone nie wymagają zmian systemu płatności przez sprzedawcę. Ba! On nawet nie wie, że jego karta kupiona jest za krypto u pośrednika, pozwalając konsumentowi na zakupy w każdym sklepie oferującym sprzedaż kart przedpłaconych.

Wybrane projekty, w których wykorzystano koncepcje płacenia kartami przedpłaconymi w krypto:

• payb.io | buy anything, pay crypto

  Strona pozwalająca na zakup większości produktów za kryptowaluty, w tym kart przedpłaconych.

• Karty przedpłacone - Beegoz.com

  Marketplace z wybranymi kartami przedpłaconymi na terenie Polski.

6. Wielomostowość: sprawniejsza komunikacja między sieciami blockchain

Wielomostowość – o co w niej chodzi

Jest to komunikacja między sieciami. Rozwiązania te pozwalają różnym łańcuchom bloków komunikować się ze sobą bez pomocy pośredników, naśladując sposób, w jaki działa dziś internet.

Multichain może sprawić, że wiele platform i projektów stanie się zbędnych. Szczególnie zagrożone są interfejsy, pozwalające na przenoszenie tokenów z tylko jednego łańcucha na drugi. W porównaniu do tych, które będą operować na wielu łańcuchach, funkcjonalność tych pojedynczych będzie mocno ograniczona.

Przykłady użycia wielomostowości:

• Yield farming międzysieciowy

  Zoptymalizowane zyski poprzez farming i agregację w wielu sieciach blockchain, które zapewniają najwyższy zwrot z aktywów.

• Pożyczki zabezpieczone międzysieciowo

  Zabezpieczenia można zdeponować w smart kontrakcie na źródłowym łańcuchu bloków, umożliwiając jednocześnie użytkownikom pożyczanie tokena w łańcuchu docelowym o większej przepustowości.

• Nowe rodzaje aplikacji DeFi

  Usługi cross-chain otwierają nową kategorię aplikacji DeFi, które mogą być tworzone przez programistów dla ekosystemu wielołańcuchowego.

• Tania kalkulacja transakcji

  Dane transakcyjne mogą być przetwarzane w łańcuchu o wysokiej przepustowości, a późniejsze wyniki obliczeń mogą zostać przesłane do droższej, ale bardziej zaufanej sieci w celu rozliczenia transakcji.

• Wymienialne tokeny wielosieciowe

  Możliwość tworzenia tokenów na różnych sieciach w jednym projekcie, tak aby współgrały ze sobą.

• NFT wielosieciowe

  Tworzenie i rozwijanie projektów NFT na wielu sieciach, możliwość przerzucenia serii NFT z jednej sieci na drugą.

Wybrane projekty wykorzystujące wielomostowość:

• ChainLink

  ChainLink z początku funkcjonowało jako oprogramowanie pośredniczące pomiędzy smart kontraktem, a zewnętrznymi źródłami danych, niezbędnych do jego funkcjonowania. Powstała jednak odnoga projektu, zapewniająca wielomostowość w różnych aspektach. Protokół CCIP (Cross-Chain Interoperability Protocol) zapewnia deweloperom uniwersalny, otwarty standard tworzenia bezpiecznych usług i aplikacji, które mogą wysyłać wiadomości, przesyłać tokeny i inicjować działania w wielu sieciach. Dzięki uniwersalnemu interfejsowi do przesyłania wiadomości smart kontrakty mogą komunikować się w wielu sieciach łańcucha bloków, eliminując potrzebę pisania przez programistów niestandardowego kodu w celu budowania integracji specyficznych dla łańcucha. CCIP otwiera nową kategorię aplikacji DeFi, które mogą być tworzone przez programistów dla ekosystemu wielołańcuchowego.

• Multichain- Cross Chain Router Protocol (CRP)

  Multichain (projekt, który narodził się z Anyswap) to platforma wielosieciowa dla kryptowalut i NFT. Rozwiązania opracowane przez Multichain pozwalają na współdziałanie niemal wszystkich łańcuchów bloków. W przypadku monet posiadających tokeny natywne na wielu łańcuchach, Multichain będzie wymieniał kryptowaluty między łańcuchami, wykorzystując pule płynności. Jeśli takiej natywnej monety nie ma, Multichain blokuje token w smart kontrakcie i mintuje peggowany token na docelowym łańcuchu.

• LayerZero

  LayerZero to protokół interoperacyjności zaprojektowany do przesyłania wiadomości między łańcuchami bloków. Mówiąc prościej, LayerZero to warstwa pozwalająca na transport wiadomości dla smart kontraktów do komunikacji między łańcuchami. Działa jako zbiór smart kontraktów na każdym wspieranym blockchainie. Warto wspomnieć, że twórcy LayerZero stworzyli projekt Stargate – czyli protokół transportu płynności, wykorzystujący LayerZero.

• THORChain.org

  THORChain to zdecentralizowany protokół płynności, który umożliwia wymianę między 7 łańcuchami, w tym Bitcoin, Ethereum, Binance Chain, Dogecoin, Litecoin i Bitcoin Cash. THORChain jest zabezpieczony przez swój natywny token RUNE, który deterministycznie nalicza wartość, gdy coraz więcej aktywów jest deponowanych w sieci. THORChain nie wrappuje aktywów przed swapem, zamiast tego, wykorzystuje natywne aktywa w THORChain. W 2021 roku w THORChain doszło do ataku, który spowodował utratę $4,9 mln. Sieć w obliczu kradzieży zdecydowała się na zatrzymanie działania (ma taką możliwość, jeżeli 1/3 węzłów wyda takie polecenie) i wprowadzenie poprawek bezpieczeństwa.

• Omnite - Home of Upgradable Assets

  Omnite to protokół Layer 1, oparty na smart kontrakcie, który umożliwia przenoszenie tokenów NFT między sieciami blockchain w sposób zdecentralizowany bez potrzeby scentralizowanego pośrednika. Platforma działa na wszystkich wiodących sieciach EVM takich jak Ethereum, Polygon, Avax, Fantom oraz BSC. Przy zmianach sieci, adresy tokenów na różnych sieciach pozostają takie same.

• Rango Exchange

  Rango exchange to Dex który wspiera wiele sieci. Rango to agregator, który może wykonywać złożone i wieloetapowe zamiany, łącząc wszystkie DEXy, mosty i agregatory DEX w całym świecie DeFi, w tym:

1. DEX: Uniswap, Sushiswap, Bancor itp.
2. Agregatory DEX: 1inch, Matcha itp.
3. Cross-Chain DEX, takie jak Thorchain.
4. Mosty scentralizowane/zdecentralizowane: Binance Bridge, Terra Bridge itp.

Działanie protokołu CCIP. Źródło: Chainlink

Co dalej z blockchainem

Ta lista, choć obszerna, nie wyczerpuje potencjału, jaki ma do zaoferowania technologia blockchain. Zdobyła ona ogromny rozgłos w ostatniej dekadzie, dzięki Bitcoinowi. Jednak możliwości blockchaina sięgają znacznie dalej, a przypadki jego użycia mnożą się na naszych oczach.

Możemy obserwować, jak blockchain zmienia, czy wprost rewolucjonizuje, funkcjonowanie wielu branż. Technologia ta okazała się punktem zwrotnym dla wielu dziedzin gospodarki, w tym opieki zdrowotnej, nieruchomości, cyberbezpieczeństwa, edukacji, łańcucha dostaw i logistyki czy IoT.

Cechy technologii blockchain, takie jak transparentność, bezpieczeństwo i odporność na fałszerstwa, sprawiają, że zyskuje ona coraz większe uznanie i stanowi jedno z najbardziej rewolucyjnych narzędzi technologicznych naszego stulecia.